Zweepslag: veelvoorkomende blessure bij atleten

Klappen van de zweep?

Enthousiast kleed ik me om voor een partijtje beachvolleybal met mijn collega’s. Na een dagje inhoudelijk team builden even “ontspannen” op het strand. De korte broeken gaan aan en na de eerste opslag borrelt mijn eeuwige fanatisme voor balsporten op. Ook het enthousiasme bij mijn collega’s groeit.

Matchpoint en ik sta op scherp bij het net voor de beslissende bal. Een kort stap naar achteren en ik voel een trap tegen mijn kuit. Boos kijk ik om wie mij heeft geraakt; niemand in de buurt. Ik blijft staan met een felle pijn in mijn kuit. Verder spelen is geen optie. Ik vraag om mij heen wie verantwoordelijk is voor deze trap. Niemand…

Wat is een zweepslag?

Scherpe pijn bij de kuitspieren

Zweepslag (met een mooi woord ook wel “coup de fouet” en “tennis leg” genoemd) wordt omschreven als een acute en scherpe pijn in de regio van de kuitspieren. Door de patiënt wordt het vaak benoemd als een knappend gevoel of “alsof iemand een steen tegen me aan gooide”. Zweepslag is een veelvoorkomende blessure bij atletiek (amateur en professioneel) en voetbal (13% van de spierblessures), maar komt ook voor bij andere sporten.

De blessure ontstaat meestal als gevolg van een combinatie van rek op de kuit tegelijk met krachtige aanspanning van de kuitspieren door het strekken van de knie. De plaats van de blessure komt in de meeste gevallen voor in de oppervlakkige kuitspier (mediale kop van de gastrocnemius), tussen de oppervlakkige kuitspier en de diepe kuitspier (tussen de fasciebladen) of in de diepe kuitspier (soleus). Ook de achillespees of plantaris pees kan zijn aangedaan. Dit kan samengaan met een bloeding (haematoom).

Andere oorzaken van acute kuitpijn

Belangrijk is te realiseren dat er ook andere oorzaken kunnen zijn voor acute kuitpijn. Voorbeelden hiervan zijn diepe veneuze trombose, acute scheur van een Bakerse cyste, problemen van de bloedvaten of spierproblemen in het diepe gelegen compartiment (tibialis posterior, flexor digitorum longus en flexor hallucis longus).

Diagnose van zweepslag

Echografisch onderzoek

Echografisch onderzoek maar ook MRI kan een juiste diagnose stellen en de precieze locatie en ernst van de spierscheur vaststellen. De voorkeur gaat uit naar echo onderzoek omdat dit makkelijk toegankelijk, kosteneffectief en herhaaldelijk toe te passen is. Ook is het mogelijk om onder echogeleide bewegingsonderzoek te doen in tegenstelling tot MRI. Echografisch onderzoek leidt dus tot een meer precieze diagnose en hierdoor kan een betere uitspraak worden gedaan over de prognose en de behandeling.

Voorbeeld van echografisch onderzoek

Voet- en houdingsonderzoek

De podoloog kan naast een echo-onderzoek een uitgebreid voet- en houdingsonderzoek doen om te beoordelen of er stoornissen zijn in de bewegingsketen zoals de enkel, knie of heup. De voetstand, beweeglijkheid van de gewrichten en spierlengte wordt hierin meegenomen. Ook te denken valt aan het beoordelen van een beenlengte verschil of loopanalyse ter aanvulling op het standaard onderzoek.

Behandeling van zweepslag

Rust, ijs, compressie en elevatie

Na het stellen van de diagnose kan een gerichte behandeling worden ingezet en uitspraak worden gedaan over de prognose. De behandeling van een zweepslag in een acute fase bestaat uit de RICE methode (rust, ijs, compressie en elevatie). Dit betekent: je been rust geven, koelen met ijs, zwachtelen en je been hoog leggen. Tijdelijke hielverhoging en taping kan de pijn verlichten en teveel rek op de spier voorkomen.

Brace, steunzolen en oefeningen

Bij een spierscheur of bloeding wordt een kuitbrace op maat geadviseerd. Indien klachten mild tot ernstig zijn kan een schoenadvies of steunzolen op maat uw herstel bespoedigen aangevuld met oefeningen. Samenwerking met de fysiotherapeut is belangrijk om de revalidatie op het juiste moment te starten.

Hersteltijden

Een milde blessure met weinig spierschade kan binnen 2 tot 6 weken herstellen. Bij grotere spierscheuren of een scheur tussen de spieren kan de revalidatie oplopen tot enkele maanden om terug te kunnen keren naar sportniveau.

Vind een praktijk

Herkent u zich in het bovenstaande verhaal? Neem uit voorzorg contact op met onze Podozorgers en voorkom nog meer klappen van de zweep! Klik op de onderstaande knop en vind een Podozorg praktijk bij u in de buurt.

Vind een praktijk

Bronnen

Bij het schrijven van dit artikel zijn de onderstaande bronnen gebruikt:

• Domeracki SJ et al. “Tennis leg”: A state-of-the-science review. 2021
• Pedret C, et al. Ultrasound classification of medial gastrocnemius injuries. 2020
• Domeracki SJ, et al. Off the Courts: Occupational “Tennis Leg”. 2019
• Brigth JM, et al. Ultrasound diagnosis of calf injuries. 2017
• Fields KB, et al. Muscular calf injuries in runners. 2016
• Delgado GJ, et al. Tennis leg: clinical US study of 141 patients and anatomic investigation of four cadavers with MR imaging and US. 2002